از عمق اقیانوسها تا قله کوهها، زیستگاهها مکانهایی هستند که موجودات زنده در آن زندگی میکنند. یکی از این زیستگاهها که حدود ۳/۱ سطح کره زمین را فرا گرفتهاند بیابانها هستند.
بیابانها خشکترین مناطق زمین هستند که بارش باران در آنها کمتر از ۲۵ سانتیمتر در سال است. در برخی بیابانها ممکن است ناگهان باران بسیار زیادی ببارد اما بعد از آن تا ماهها یا سالها هیچ خبری از باران نباشد! بهطور کلی چهار نوع بیابان بر اساس موقعیت جغرافیایی آنها وجود دارد: ۱. بیابانهای قطبی ۲. بیابانهای نیمه گرمسیری ۳. بیابانهای سرد زمستانی ۴. بیابانهای سرد ساحلی
بسیاری از بیابانها حدود 8.000 تا 10.000 سال پیش شکل گرفتهاند و بعضی از آنها در طول روز بسیار گرم هستند. در حقیقت بالاترین دمای ثبت شده روی زمین ۱۳۴ درجه فارنهایت (۵۶.۶ درجه سلسیوس) مربوط به ایالت کالیفرنیا و دره مرگ نوادا در سال ۱۹۱۳ میلادی بوده است. اما بیابانهایی که در طی روزهای تابستان دمای بسیار بالایی دارند میتوانند در شب سرد باشند. چرا؟ در اکثر مناطق ابرها و بخار آب مانند یک پتو حرارت را نگه میدارند، اما در بیابانها ابر و بخار آب زیادی وجود ندارد که اینکار را انجام دهد.
در عین حال بعضی از بیابانها همیشه سرد هستند. در واقع بزرگترین صحرای دنیا در مناطق قطب جنوب است که کاملا پوشیده از برف و یخ میباشد. در جنوبگان به ندرت برف و باران میبارد و همین موضوع این مناطق را تبدیل به بیابان کرده است.
شاید اینطور بهنظر برسد که هیچ موجودی نمیتواند در بیابانها زندگی کند چون بسیار خشک هستند، اما باید بدانید که بیابانها پر از گیاهان و جانوارانی هستند که با زندگی با مقدار کم آب سازگار شدهاند. گیاهانی مانند کاکتوس آب را در ساقههای خود نگهداری میکنند که بتوانند تا باران بعدی زنده بمانند. برخی از گیاهان در طی روز برگهای کوچک خود را طوری نگه میدارند که از آب موجود در ساقهشان در برابر گرمای شدید خورشید محافظت کنند. برخی از گیاهان بیابانی هم فقط زمانی که باران میبارد جوانه یا شکوفه میدهند.
حیوانات بیابانی نیز سازگاریهایی دارند که به آنها کمک میکند با مقدار کم آب زنده بمانند. مثلا موش کانگورویی در صحرای سونورا (Sonoran Desert) آب مورد نیاز خود را از دانههایی که میخورد به دست میآورد یا برخی از گوشتخواران مانند روباه صحرایی مایعات مورد نیازش را از طعمه خود بهدست میآورد.
یکی از ترفندهای این جانوران برای نیاز کمتر به آب این است که روز را زیر زمین یا زیر سایه صخرهها سپری کنند. بسیاری از آنها شبها که هوا سرد است برای شکار بیرون میآیند.
حال اگر قصد بیابانگردی دارید حتما آب، کرم ضد آفتاب و لباس مناسب که از شما در برابر شرایط سخت بیابان محافظت کند همراه داشته باشید. بههرحال شما یک موش کانگورویی نیستید!